Orta Doğu’daki gerilimler, İsrail’in Tahran’dan gelen son füze saldırısının ardından İran’a olası bir hava saldırısına hazırlanmasıyla tırmandı. İstihbarat ve askeri karar alma geçmişine sahip uzmanlar, durumun hassas olmasına rağmen, tam ölçekli bir bölgesel savaşı önleyebilecek önlemler olduğunu belirtiyorlar.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, caydırıcılık doktrinine bağlı kalarak, Salı gecesi yapılan güvenlik kabinesi toplantısında “Bize saldıran – biz de ona saldırırız” dedi. Bu açıklama, İran’ın bu hafta başlarında İsrail’e yaklaşık 180 balistik füze fırlatmasının ardından geldi. Saldırgan tutuma rağmen, İsrailli yetkililer ABD’li mevkidaşlarına yanıtlarının “ölçülü” olacağını ve nihai hedef listesinin hala değerlendirildiğini ilettiler.
Eski bir İsrail istihbarat yetkilisi olan Avi Melamed’e göre, İsrail’in misilleme için potansiyel hedefleri arasında füze altyapısı, iletişim merkezleri ve enerji santralleri gibi İran askeri tesisleri bulunabilir. Ancak uzmanlar, İsrail’in İran’ın petrol tesislerine veya nükleer tesislerine saldırma olasılığının daha düşük olduğuna inanıyor. Bunun nedeni, bölgesel istikrarı, özellikle de Körfez’deki ABD müttefiklerinin petrol üretim sahalarını tehdit edebilecek ciddi bir İran karşı saldırısını provoke etme riskinin yüksek olması.
ABD Başkanı Joe Biden, açıkça müzakere etmese de, İsrail’in İran’ın petrol altyapısına yönelik saldırılarıyla ilgili görüşmelere işaret etti ve bu durum küresel petrol fiyatlarında artışa neden oldu. İsrail’in Hizbullah’a karşı son eylemleri, grubun lideri Seyyid Hasan Nasrallah’ın suikastı ve güney Lübnan’a kara harekatı dahil olmak üzere birçok kişiyi şaşırttı.
Eski bir üst düzey CIA yetkilisi olan Norman Roule, İsrail’in ihracat tesislerini korurken, İran’ın iç benzin ve dizel üretimi için kritik olan tesisleri hedef alabileceğini öne sürdü. Bu, Körfez ülkelerinin tesislerine karşı İran misillemesini haklı çıkarmaktan kaçınmak ve ham petrol fiyatları üzerindeki etkiyi sınırlamak için yapılabilir.
İsrail ve İran arasındaki çatışma, iki ülke arasındaki coğrafi mesafe nedeniyle şimdiye kadar hava saldırıları, gizli operasyonlar ve vekalet savaşlarıyla sınırlı kaldı. İran, askeri angajmanlarında ihtiyatlı davranarak, İsrail’e yönelik hava saldırılarını dikkatle ayarladı.
Mısır ve Körfez ülkeleri gibi bölgesel güçler, çatışmaya karışmaktan kaçınmaya çalışıyor ve Körfez bakanlarının tarafsızlıklarını teyit etmek için İran ile görüşmeler yaptığı bildiriliyor. ABD, İsrail’e desteğini ifade etti ancak geçmiş Körfez savaşlarında olduğu gibi kara birlikleri göndermesi pek olası değil.
7 Ekim’de Hamas savaşçılarının İsrail’e yönelik son saldırısı ve İsrail’in Gazze’ye misilleme yapması, binlerce can kaybı ve yerinden edilmeyle zaten yıkıcı sonuçlar doğurdu. 5 Kasım’da yaklaşan ABD başkanlık seçimleri nedeniyle Biden’ın İsrail’in askeri kararları üzerindeki etkisi sınırlı olabilir.
Washington’da İran petrol tesislerine karşı harekete geçme çağrıları yükseldi. ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, rejimin nakit akışını kesmek için rafinerilere sert saldırılar yapılmasını savunuyor. Ancak bu tür eylemler İran’ı kışkırtabilir ve olası sonuçlardan endişe duyan komşu Arap ülkelerini alarma geçirebilir.
Devam eden küresel çatışmalara rağmen petrol fiyatları nispeten istikrarlı kaldı ve varil başına 70-90$ arasında işlem görüyor. Analistler, OPEC’in İran’ın üretim kaybını yönetebileceğine ancak çatışmanın Suudi Arabistan veya Birleşik Arap Emirlikleri gibi önemli üreticilerin petrol kapasitelerini etkileyecek şekilde tırmanması durumunda zorluklarla karşılaşacağına inanıyor.
Reuters bu makaleye katkıda bulundu.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
